*کودکاني که دچار وحشتهای شبانه می شوند.
کابوس با وحشت های شبانه تفاوت دارد. برخلاف کابوس, وحشت های شبانه, روياهای ترسناک يا خواب ديدن نيست. بلکه تصور می شود که اين حالت نمايانگر عدم تکامل الگوی خواب است, که در آن کودک در انتقال از مرحله خواب عميق به خواب سطحی مشکل دارد. گاه کودکی که دچار وحشت های شبانه می شود, ممکن است آن را به ياد نياورد. اين حالت می تواند برای والدين آنها بسيار ترس آور باشد. در چنين حالتی کودکان جيغ می زنند يا هق هق می کنند و به اين سو و آن سو می روند., در خانه شروع به دويدن می کنند, ديگران را صدا می زنند و در اين حال,چشم هايشان بدون اينکه جايي را ببيند باز و گشاد است و گوش های آنها واضحاً حرفهای آرام بخش شما را نمی شنود.
شما در جريان يک وحشت شبانه نمی توانيد کار زيادی انجام دهيد. تنها بايد در مقابل آن صبور باشيد و به ياد داشته باشيد که اين حالت در اثر فشارهای روحی ايجاد نمی شود و هيچ اثر پايداری روی کودک نخواهد داشت.
کودک را آرام کنيد.
کودک را نگاه داريد او را آرام کنيد و صورتش را يک هولة سرد بشوييد. با اين کار احساس می کنيد که کار مفيدی برای کودک انجام می دهيد. رفته رفته حالت خيره و بهت زده چشمان کودک از بين می رود و کودک شروع به بازگشت به دنياي واقعی و توجه به اينکه در اطراف او چه می گذرد می کند.
برنامه خواب را منظم کنيد.
باری اينکه به کودک کمک کنيد که الگوی خواب بهتری داشته باشد , اطمينان حاصل کنيد که او يک برنامه منظم خواب دارد و به اندازه کافی استراحت می کند.
با يک متخصص مشورت کنيد.
با اينکه وحشت های شبانه معمولاً اهميت چندانی ندارند, احتمال کمی وجود دارد که ناشی از اختلالات عصبی باشند. برای آينکه اين احتمال رد شود اين حالات(وحشت های شبانه)و همچني« کابوس ها بسيار آزاددهنده را باپزشک خود در ميان بگذاريد. به علاوه, اگر دفعات اين حالات زياد باشد, ممکن است پزشک تصميم بگيرد نوعی دارو(که به دقت تنظيم می شود)تجويز کند.(دکتر گاربر )

مشکلات توالت رفتن
*شب ادرای
اکثر کودکان در حدود 2تا 3سالگی ديگر رختخواب خود را خيس نمی کنند, گرچه بعضی از کودکان ديرتر ياد می گيرند که شب ها برای توالت رفتن بيدار  شوند. قطع شب ادرای يک روند پيشرفت طبيعی استکه نشان دهندة تکامل مثانة کودک در نگه داشتن و ذخيره ادرار و ايجاد تحريکات اداری است.
خيس کردن های اتفاقی و غير تکرار شوند را حتی از کودکان بزرگتر هم می توان انتظار داشت و نبايد به آن به عنوان مسأله ای جدی نگاه کرد. کودکتان را در هر سنی که هست هرگز به علت شب ادراری مسخره و شرم زده نکنيد. اين کار نه تنها به او کمکی نمی کند,به ايجاد مشکلات جدی احساسی و روانی می انجامد.
درحدود 75درصد از کودکان چهار ساله و 85درصد از کودکان پنج ساله ديگر رختخوابشان را خيس    نمی کنند مگر گاه و بيگاه و بدون تکرار؛ ولی بسياری از کودکان تا زمان بلوغ يا حتی بزرگسالی هم شب ادراری دارند. دکترآزرين و دکتر بزالل گزارش کرده اند که تعداد 4 نفر از هر 100 نفر بزرگسال شب ادراری دارند. پسرها دو برابر دخترها دچار شب ادراری می شوند.
گرجه ما به شذت بر اين باوريم که نبايد کودک را برای شب ادراری شرمنده کرد يا حتی نبايد او را مجبور کرد که شب ادراری را متوقف کند, ولی هرگز نبايد شب ادراری کودک را ناديده بگيريد. اغلب کودکانی که شب ادراری دارند, از اين موضوع بسيار ناراحتندو نمی توانند بر اين مشکل غلبه کنند. برخورد با اين کودکان با رفتاری که معنی «اهميت نمی دهم» دارد, باعث می شود که کودک, بسيار عصبانی و حساس بشود و حس کند با مشکلی حل نشدنی روبرو است. بسيارزی از اين گونه کودکان دعوت دوستانشان را برای اينکه در منزل آنها بخوابند, رد می کنند و به اردوها و پيک نيک ها نمی روند. خلاصه اينکه شب ادراری می تواند اعتماد به نفس کودک را از بين ببرد و اين مسأله بسيار غم انگيز است چراکه امروزه اطلاعات زيادی دربارة شب ادراری و راههای درمان آن در دست داريم.
قبل از اينکه يکی از راه های درمان پيشنهادی ما را انتخاب کنيد,بايد علت شب ادراری را مشخص کنيد. علل زير را مطالعه کنيد و ببينيد کداميک به شرايط کودک شما نتزديکتر است. سپس راهکارهای مناسب را بکار گيريد.
دلايل شب ادراری
پزشکی: اغلب متخصصان بر اين باورند که مشکلات پزشکی فقط علت 1 تا 2 درصد تمام شب ادراری ها به شمار می روند . گاهی کودک مبتلا به شب ادراری از مشکلی مانند مثانه کوچک يا ضعيف ماهيچه های نگه دارنده جريان ادرار رنج می برد. يا مثلاً اگر کودک پس از آنکه به مدت طولانی رختخوابش را خيس نکرده , دوباره ناگهان شروع به شب ادراری کرد, علت می تواند عفونت دستگاه ادراری باشد . وقتی پزشک اطفال يا پزشک خانواده دلايلي مانند عفونت را رد کرد , بهتر است با يک متخصص مجاری ادراری مشورت کنيد.
احساسی و عاطفی:اگرچه اين مطلب درست است که کودکانی که به درستی توالت رفتن را آموخته اند نيز گاهی به دليل مسايل و تنش های عاطفی بطور گاه و بيگاه خود را خيس می کنند؛ ولی اين مسأله فقط 20% از مبتلايان به شب ادراری را  در بر مي گيرد . البته بعيد به نظر می رسد که مشکل کودکی که دايماً شب ادراری دارد صرفاً عاطفی باشد. به همين دليل است که روان درمانی برای درمان شب ادراری روش مناسبی نيست.
تکاملی: گرچه اغلب کودکانی که دچار شب ادراری هستند مشکل پزشکي يا بيماري خاصی ندارند , ولی ااين مسأله بدين معنا نيست که آنها  اصلاً مشکل جسمی و فيزيکی ندارند . ممکن است مثانة کودک هنوز آنقدر گنجايش نداشته باشد که بتواند در تمام طول شب, ادرار توليد شده را در خود نگه دارد, يا ماهيچه اسفنکتر, که جلوی خروج ادرار از مثانه را می گيرند, ممکن است به اندازه کافی تکامل نيافته باشند. در ادامة اين بخش روشهايي را برای بهتر شدن اين حالت ها پيشنهاد خواهيم کرد.
نوع خواب: بسياری از کودکان به اين علت رختخوابشان را خيس می کنند که آنقدر عميق به خواب  می روند که علامت هايي را که مثانه به دليل پرشدگی به مغز می فرستد, درک نمی کنند. بنابراين, نمی توانند با اين علامت هااز خواب بيدار شوند و به توالت بروند. برخی کودکان افزون  بر اين مشکل, از مثانه کوچکی نيز برخوردارند. مسأله نوع خواب و عميق بودن خواب معمولاً ارثی است و اگر به اطرافيان و نسل های قبل خانواده توجه کنيد, احتمالاً در بعضی فاميلهای خود نيز اين نوع خواب و مشکل حاصله را خواهيد يافت. اين گونه اطلاعات از افراد ديگر خانواده باعث می شود که هم کودک کمتر نگران مشکلشش باشد و هم شما پيش زمينه ذهنی در مورد سن معمول قطع شب ادراری در خانواده داشته باشيد.(دکتر گاربر )

*ناتوانی در کنترل عمل دفع مدفوع
والدين معمولاً از انکه کودکشان طبق برنامه ای منظم يا در محل مناسب عمل دفع را انجام نمی دهد, بسيارعصبانی می شوند. آن ها می ترسند که اين مسأله باعث ايجاد مشکلات جدی برای کودک شود و در اين هنگام نمی دانند چه رفتاری را در پيش بگيرند. کودک نيز تحت فشار روحی قرار می گيرد و از اينکه نمی تواند عمل دفع خود را کنترل کند خجالت می کشد.
والدين بايد بدانند که کودکان حتی پس از آموختن نيز گاه گاهی نمی توانند عمل دفع خود را کنترل کنند و شلوارشان را کثيف می کنند. تين اتفاقات در کودکان 2 تا 3 ساله بسيار فراوان تر است, ولی گاهی در ميان کودکان بزرگتر هم ديده می شود که معمولاً به علت بيماری يا هيجان زياد يا نگرانی است.
با توجه به شخصيت کودکتان ممکن است ترجيح دهيد, اينگونه اتفاقات را ناديده بگيريد و يا نشان دهيد که خيلي برايتان اهميت دارد؛ ولی به ياد داشته باشيد کودکتان خيلي بيشتر از شما برای اينگونه اتفاقات ناراحت می شود. هيچ گاه او را خجالت زده نکنيد و به علت عمل دفع غيرارادی او را تنبيه نکنيد. همواره در برخورد با اينگونه مسائل خونسرد باشيد.
اگر کودک شما پس از سه يا چهارسالگی به طور مداوم خود را کثيف می کند, ممکن است دچار«بی اختياري عمل دفع» باشد. کودک ممکن است در شلوارش بطور کامل عمل دفع انجام دهد و يا صرفاًً به صورت لکه ای خودش را کثيف کند.
گرچه اين مشکل حداکثر تا شانزده سالگی از ميان خواهد رفت؛ اما بايد بدانيد که تا آن زمان اعتماد به نفس و خودانگاره کودک شديداً خدشه دار خواهد شد.
گونه های مختلفی از بی اختياری عمل دفع وجود دارد. بعضی کودکان با وجود تلاش همگان هيچگاه توالت رفتن را نمی آموزند. بعضی ديگر توالت رفتن را می آموزند ولی دوباره شروع به کثيف کردن خودشان می کنند. برخی کودکان تقريباً هر روز در شلوارشان مدفوع می کنند. در حالی که برخی ديگر چندين روز تا چندين هفته اصلاً عمل دفع انجام نمی دهند.. گروه آخر به ندرت دچار عمل دفع های تصادفی می شوند.
علل مختلفی نيز برای «بی اختياری عمل دفع» وجود دارد. در بعضی موارد نادر, بی اختياری عمل دفع واکنشی است از جانب کودک نسبت به آموزش توالت رفتن؛ بدين ترتيب که يک کودک لجباز وارد جنگ قدرت با والدين می شود و عمداً در هنگام عمل دفع بر روی توالت نمی نشيند. اين مسأله بايد با دقت و احتياط حل و رفع شود؛ زيرا می تواند به شکل مشکلی دايمی درآيد.تعداد کمی از کودکان با کثيف کردن خودشان نسبت به تنش های پيرامونشان واکنش نشان می دهند. در برخی موارد بی اختياری عمل دفع ريشة عصبی و عاطفی دارد, ولی در بيشتر مواقع مشکل جسمی و فيزيکي مطرح است. ديده شده است که در بسياری از کودکان مبتلا به بي اختياری عمل دفع يکي از والدين يا اقوام نيز به اين مشکل دچار بوده است.
در مجموع اکثريت قريب به اتفاق اين کودکان به يبوست مزمن دچارند. علت اين يبوست هرچه باشد – از جمله مسائل عاطفی برنامه غذايي نامناسب , عمل دفع دردناک, يا مشکل پزشکی – نتيجه يکسان است. کودک هرچه بيشتر مدفوع خود را نگه دارد, روده بزرگ متسع تر شده و ماهيچه هايش شل می شود. مدفوع شل بر روی مدفوع سفت قرار مي کيرد و سپس از سوراخ معقد که در اثر فشار تا حدی باز شده است , به سادگی بيرون مي آيد. اين تراوش مدفوع ممکن است چنين انگاشته شود که کودک اسهال دارد و هرگونه اقدامی برای درمان اسهال موجب بدتر شدن يبوست زمينه ای او می شود. بدين ترتيب کودک آرام آرام آگاهی از علايم توالت رفتن را از دست خواهد داد. حتی وقتی روده ها خالی باشند ممکن است هفته ها يا ماه ها طول بکشد که ماهيچه های روده دوباره سفت شوند.
کودک به تنهايي نمی تواند با کوشش و تلاش براين مشکل فايق آيد. غر زدن هم بی فايده است. البته, راهکارهايي وجود دارند که پدر و مادران می توانند برای بهبود وضع کودک خود, انجام دهند.(دکتر گاربر )
*ناتوانی در کنترل ادرار در روز
شما بايد در انتظار آن باشيد که کودک, حتی هنگامی که کاملاً به توالت رفتن عادت کرده است, گهگاه ولی نه بطور منظم در زمان بيداری شلوارش را خيس کند. اين مسأله ممکن است حتی تا سن 5 تا 6 سالگی نيز ديده شود. بهخ ويژه وقتی کودک به شدت خسته, هيجانزده يا نگران باشد. اگر اينگونه اتفاقات را ناديده بگيريد, به تدريج از تعداد اين موارد کاسته خواهد شد.
وقتي کودک بزرگتر می شود, بيشتر از شما ازپيش آمدن اين مسائل ناراحت و رنجيده می شود. بنابراين طبيعی است که وقتی کودک در طول روز شلوارش را خيس می کند شما عصبانی و ناراحت شويد, ولی فرياد کشيدن وترساندن وتنبيه کودک باعث می شود کودک بيش از بيش عصبی و ناراحت شود. بعلاوه , اين رفتار, کودک را بر می انگيزد تا با شما وارد جنگ قدرتی شود که بسيار بيش از مسألة ادرار کردن او زيان آور است.
اگر کودک به خيس کردن شلوارش در طول روز ادامه می دهد و اين کار را زياد هم انجام می دهد, ديگر نمی توانيد اين مسأله را ناديده بگيريد. شما بايد به کودک کمک کنيد تا مشکلش را حل کند. چه اين مشکل عاطفی و روحی باشد چه فيزيکی. اگر کودک پس از مدتها , دوباره شروع به خيس کردن شلوارش کرد, بايد در اين هنگام عفونت مجاری ادراری را در نظر بگيريد و با پزشک مشورت کنيد. همچنين ممکن است از نظر روحی يا روانی برای مثال به دليل دنيا آمدن خواهر يا برادر يا يک مشکل در مدرسه يا دعوا با دوستان و همکلاسيهايش مشکل داشضته باشد.
وضعيت کودک را از نظر مشکلات پزشکی ارزيابی کنيد.
کودکان زيادی را می شناسيم که برای بررسی مسايل روانی مربوط به روز ادرای مراجعه می کنند. ولی درواقع, مسألة اصلی آنها روانی يا عاطفی نيست. قبل زا آزمودن راههای مختلف, ازپزشک بخواهيد کودک را کاملاً از نظر پزشکی مورد معاينه قرار دهد. علت اصلی ممکن است عفونت مجاری ادرار, کوچکی مثانه, ضعف ماهيچه ها و يا مسأله ای مرتبط با اعصاب باشد.
ظرفيت مثانه را کنترل کنيد.
برخی از کودکان به علت آنکه مثانه شان کم حجم است و يا کنترل کافی بر روي مثانة خود ندارند, در طول روز نمی توانند ادرارشان را کنترل کنند. البته نبايد انتظار داشته باشيد مثانة کودک بيش از آنچه برای سنش مناسب است, ظرفيت داشته باشد و همواره به ياد داشته باشيد که کودکان از نظر رشد فيزيکی و تکامل با يکديگر تفاوت دارند و بعضی زودتر و بعضی ديگر ديرتر به تکامل فيزيکي می رسند.
برای کودکان سه يا چهار ساله اصلاً غير معمول نيست که گاهی شلوارشان را خيس کنند, زيرا آنچنان مشغول بازی و سرگرمی هاي مخصوص خودشان می شوند که توالت رفتن را فراموش می کنند؛ ولی اگر کودک شما بطور مداوم شلوارش را خيس می کند, دقت کنيد که چند وقت به چند وقت ادرار می کند و چقدر می تواند ادرارش را نگه دارد. اگر کودکتان نمی تواند مدت کافی ادرارش را نگه داردو يا مجبور است آنقدر زود به زود به دستشويي برود که اغلب از توالت رفتن خسته می شود, تمرين های مربوط به افزايش حجم مثانه را انجام دهيد. از روش های ارائه شده کاملاً پيروی کنيد. کودک را برای افزايش زمان نگه داشتن ادرارش تحسين کنيد و به او پاداش بدهيد.
 
خيس کردن های عصبی را کاهش دهيد
اگر به نظر می رسد حجم و ظرفيت مثانة کودک طبيعي است؛ ولی وقتی عصبی, مشوش, يا نگران می شود شلوارش را خيس می کند, آنگاه تمام تلاش خود را بر روی آموزش روشهای کسب آرامش   (Relaxation) متمرکز کنيد. خواهيد ديد که وقتی کودک بياموزد که آرام باشد و آرامش داشته باشد, خودبخود کمتر خودش را خيس خواهد کرد. از کودک بخواهيد روشهای کسب آرامش فوری را در مواقعی مانند هيجان, ترس و... به کار ببرد. برای نمونه ما اين روش را بر روی يکي ازکودکانی که قبل از برگزاری امتحان هايش به قدری عصبی می شد که اغلب خودش را خيس می کرد, ازمايش کرديم. او با استفاده از روشهای کسب آرامش فوری در کلاس و سر جلسة امتحان موفق شد بر اين مشکل غلبه کند و در امتحانهايش هم موفق تر باشد.(دکتر گاربر )

برای مشاهده ادامه مطلب کلیک کنید